Trong phần trước, ta đã tìm hiểu về chỉ báo Order Book và cách đọc những thông tin cơ bản hiển thị trên nó. Mặc dù Order Book chưa thể mang lại bức tranh toàn cảnh về thị trường, nhưng nó cho phép trader chúng ta quan sát hành vi giao dịch của số đông nhỏ lẻ và từ đó định hướng chiến lược hợp lý hơn.
Xem thêm: Cách đọc chỉ báo Order Book
Ở phần này, ta sẽ tiếp tục khám phá những khía cạnh khác quan trọng của Order Book.
Giao dịch ký quỹ và Order Book
Khi bạn tham gia giao dịch ký quỹ, bạn thực hiện hai giao dịch thay vì một: mua một tài sản và sau đó bán để đóng vị thế. Chính vì vậy, Order Book bên trái và bên phải luôn có mối liên kết với nhau.
Ví dụ: nếu một loạt lệnh dừng lỗ (Stop Loss) được kích hoạt ở sổ lệnh bên trái, thì một phần giao dịch tương ứng sẽ biến mất khỏi sổ lệnh bên phải. Điều này khiến việc theo dõi dòng chảy lệnh giữa hai phía trở nên quan trọng.
Hình 1: Giả sử bạn mở một giao dịch mua, lệnh này đang thua lỗ và bạn đặt Stop Loss cho nó.
Hình 2: Sau đó bạn mở thêm một giao dịch bán, lệnh này có lãi và bạn cũng đặt Stop Loss.
Hình 3: Bạn cho rằng giá đang di chuyển trong một kênh 300 điểm, nên đặt Buy Stop ở phía trên và Sell Stop ở phía dưới, kỳ vọng giá sẽ phá vỡ một trong hai biên.
Kết luận từ ba ví dụ này:
- Nếu Stop Loss của giao dịch bán bị kích hoạt (trên Order Book bên trái), tức là người mua đã bị loại khỏi thị trường.
- Nếu Stop Loss của giao dịch mua bị kích hoạt, tức là người bán đã rời khỏi thị trường.
Mỗi giao dịch mở có thể sinh ra một hoặc hai khối lượng lệnh chờ, hoặc thậm chí không có, tùy bạn có đặt Stop Loss hay không. Đây chính là yếu tố tạo nên những sai lệch nhỏ trong sự liên kết của hai Order Book.
Cũng cần nhớ rằng: lệnh Limit hoặc Stop xuất hiện trong Order Book không đồng nghĩa chắc chắn chúng sẽ được khớp. Chúng có thể bị di chuyển hoặc hủy bỏ. Thị trường chứng khoán thường có nhiều lệnh Limit từ robot khiến dữ liệu kém hiệu quả hơn, nhưng ở thị trường Forex, Order Book đáng tin cậy hơn. Tuy vậy, vẫn có khả năng bị thao túng giá tại các mức đó.
Một nguyên tắc: giao dịch mở chỉ xuất hiện trong Order Book khi giá đã chạm mức đó. Nó không thể tự nhiên lơ lửng ở trên hay dưới giá hiện tại.
Động lực hình thành Order Book
Phân tích động lực là phần thiết yếu. Khi di chuyển qua biểu đồ trong công cụ DOM (sẽ nói chi tiết sau), ta có thể quan sát:
- Trong Order Book bên trái: khối lượng tăng, giảm, hoặc giữ nguyên ở các mức cụ thể. Nếu tại một mức nào đó khối lượng tăng nhanh, có thể coi đó là mức thị trường quan tâm, và giá sẽ sớm phản ứng.
- Trong Order Book bên phải: có thể thấy giao dịch mua đóng nhanh hơn bán, hoặc ngược lại, tại những mức cụ thể.
Một quan sát quan trọng: nếu giá tăng rồi giảm và quay trở lại điểm xuất phát, so sánh hai trạng thái Order Book ở thời điểm khác nhau sẽ giúp ta nhận ra ý đồ thực sự của dòng lệnh.
Giá trị ròng
Giá trị ròng là chênh lệch giữa giá mua và giá bán.
- Hình 4: minh họa cách tính giá trị ròng.
Giá trị ròng giúp ta xác định ai đang chiếm ưu thế – người mua hay người bán. Nếu giá trị ròng tiến về 0, nghĩa là cán cân mua – bán dần cân bằng, thị trường ở trạng thái không còn hấp dẫn tại mức giá đó.
Ví dụ: khi giá trị ròng bật tăng trong Order Book bên trái, bạn sẽ thấy rõ các đột biến ở vùng Stop Loss. Tuy nhiên, nếu giá trị ròng bị vô hiệu hóa, tín hiệu này sẽ biến mất. Trong thực tế, điều này tạo nên những tình huống thú vị khi giá trị ròng thay đổi đột ngột.
Hình 5: minh họa giá trị ròng trong Order Book bên trái.
Nói chung, giá trị ròng phản ánh tốt hơn ở sổ lệnh bên trái, vì nó gắn với giao dịch gần giá thực tại, và làm rõ hơn cán cân quyền lực giữa người mua – người bán.
Kết thúc phần 1
Ở đây, ta đã thấy Order Book không chỉ là bảng hiển thị lệnh đơn giản, mà còn là công cụ cho ta hiểu cách thị trường vận hành ở mức vi mô. Sang phần 2, chúng ta sẽ đi vào các tín hiệu cơ bản mà Order Book cung cấp, và cách áp dụng chúng trong giao dịch thực tế.
