Giá Vàng tiếp tục tăng. Không phải vì một lý do duy nhất, mà là cả một chuỗi câu chuyện đang đan chéo nhau.
Một mặt, thị trường bắt đầu thấy rõ Fed không còn nhiều “dư địa” để giữ lãi suất cao mãi. Kinh tế Mỹ đang chậm lại, lạm phát hạ nhiệt, nợ đáo hạn thì chất chồng. Điều đó khiến khả năng hạ lãi suất ngày càng gần hơn.
Ở một hướng khác, Washington lại đối diện nguy cơ chính phủ phải đóng cửa từ ngày 1/10 nếu Quốc hội không thông qua ngân sách. Đây không còn là chuyện hiếm, nhưng với mức nợ công khổng lồ hiện nay, mỗi lần “shutdown” đều như đổ thêm dầu vào ngọn lửa hoài nghi.
Chưa dừng lại ở đó, Trump bất ngờ tuyên bố sẽ nhảy vào “giải cứu” kinh tế Argentina. Nghe qua tưởng như chuyện bên kia bán cầu chẳng liên quan gì, nhưng thực tế lại chạm đến chính đồng USD – đồng tiền quyền lực nhất thế giới. Và rồi Chris Bessent, một cái tên được Phố Wall tôn trọng, xác nhận rằng Mỹ sẽ bơm thanh khoản USD để Argentina bảo vệ đồng Peso.
Tất cả những mảnh ghép ấy cùng kể một câu chuyện: đồng USD không còn đứng trên vị thế tuyệt đối như trước, và vàng – tài sản không thuộc về bất kỳ chính phủ nào – lại một lần nữa trở thành nơi trú ẩn.
1. Dư địa hạ lãi suất – Fed buộc phải xoay trục
Fed đã chính thức cắt lãi suất 0,25% trong tuần rồi – một tín hiệu rõ ràng rằng khẩu hiệu “higher for longer” không còn giữ được nữa. Quyết định này đến trong bối cảnh dữ liệu kinh tế ngày càng cho thấy Mỹ không đủ sức chịu đựng lãi suất cao quá lâu.
– Lạm phát đã hạ nhiệt: CPI tháng 8 chỉ còn 2,9% YoY, core CPI 3,1% – tuy vẫn trên mục tiêu 2% nhưng đã giảm nhiều so với thời đỉnh 2022.
– Tăng trưởng chậm lại: GDP Mỹ quý gần nhất chỉ loanh quanh 1–2%. Thị trường lao động cũng nứt vỡ, số liệu tuyển dụng giảm tốc.
– Nợ công phình to: Mỹ đã chạm mốc 37 nghìn tỷ USD nợ quốc gia, trong đó khoảng 11 nghìn tỷ USD nợ ngắn hạn sẽ phải tái cấp vốn trong 12 tháng tới. Với lãi suất cao, chi phí trả lãi ngân sách sẽ phình ra mất kiểm soát.
→ Fed không còn nhiều lựa chọn. Nếu cứ giữ lãi suất cao, chính phủ sẽ phải trả hàng trăm tỷ USD lãi vay mới. Vì vậy, việc cắt lãi suất không chỉ là chính sách tiền tệ, mà còn là chiến lược tài khóa ngầm.
Vấn đề đặt ra
– Một số nhà phân tích có thể nói rằng: lạm phát tuy có tăng nhẹ hàng tháng, nhưng vẫn dưới hoặc gần mức mà Fed coi là “chấp nhận được” (target khoảng 2%). Vì thế họ cho rằng Fed vẫn có thể giữ lãi suất cao một thời gian nếu cần.
– Ngoài ra, phần lớn nợ quốc gia là nợ dài hạn, đã được phát hành với lãi suất xác định từ trước, nên việc nợ này vẫn chưa phản ánh toàn bộ sức ép từ lãi suất cao hiện tại.
– Và nữa: thị trường lao động vẫn có dấu hiệu căng thẳng, nếu Fed hạ lãi suất quá nhanh có thể làm lạm phát bật lại.
Vì sao Fed khó giữ “cao lâu” nữa, và vàng được lợi
Với lạm phát vẫn trên 2,5-3%, đặc biệt phần lõi (core) không giảm như mong muốn, Fed bị giữ trong thế vừa muốn kiểm soát lạm phát, vừa phải cân nhắc hậu quả của lãi suất cao lên nợ công và chi phí vay.
Lãi suất cao kéo dài khiến chi phí trả lãi của chính phủ Mỹ tăng mạnh, đặc biệt khi nợ quốc gia lên tới ~ 37 nghìn tỷ USD. Mỗi lần tái cấp vốn (refinancing) nợ ngắn hạn nếu lãi cao sẽ rất đau. → áp lực lớn lên ngân sách, buộc phải tìm cách giảm chi phí.
Dữ liệu tháng mới cho thấy CPI tháng 8 tăng tới 0,4% so tháng trước — dấu hiệu rõ rằng lạm phát “dính” hơn mong đợi, không xuống thật nhanh. Điều này làm thị trường dự đoán Fed sẽ cắt giảm lãi suất cẩn trọng hơn, không mạnh tay, dẫn tới lợi suất thực (real rates) có thể sẽ giảm xuống so với kỳ vọng. Vàng hưởng lợi khi lợi suất thực thấp đi.
Thêm vào đó, việc chi phí nhà ở (shelter) tăng đều là một trong những phần khó kiểm soát nhanh, làm tăng áp lực cho CPI tổng thể, khiến Fed không thể “ngồi yên” khi thấy áp lực lạm phát nội tại vẫn còn.
Vấn đề không nằm ở con số 0,25% lần này, mà ở “thông điệp xoay trục”. Khi Fed đã mở cánh cửa hạ lãi suất, thị trường hiểu rằng lợi suất thực khó giữ cao, và đồng USD sẽ mất dần sức hấp dẫn. Điều đó lập tức kích hoạt nhu cầu trú ẩn ở vàng.
Kết luận nhỏ cho phần này: Đợt cắt lãi suất vừa rồi không chỉ là một động tác kỹ thuật, mà là khởi đầu cho chu kỳ nới lỏng mới. Và vàng, như thường lệ, là kẻ hưởng lợi sớm nhất.
2. Nguy cơ chính phủ Mỹ đóng cửa từ 1/10 – Bức tranh hỗn loạn tài khóa
Chính trường hỗn loạn
Nhà lập pháp Hạ Viện (House) do Đảng Cộng Hòa kiểm soát đã thông qua một dự luật tạm thời (continuing resolution, CR) để tiếp tục cấp ngân sách hoạt động cho chính phủ tới ngày 21/11/2025.
Nhưng Thượng Viện (Senate) đã bác bỏ dự luật này: cuộc bỏ phiếu CR do Đảng Cộng Hòa đưa ra không đạt đủ số phiếu cần thiết để vượt qua mức giới hạn 60 phiếu để tiếp tục thảo luận. Kết quả là 44 phiếu thuận, 48 phiếu chống.
Đảng Dân Chủ thì đưa ra phương án riêng: kéo dài việc cấp ngân sách tới cuối tháng 10 (31/10/2025), đồng thời bao gồm các điều khoản bảo vệ chăm sóc y tế — gồm việc duy trì trợ cấp bảo hiểm y tế theo Affordable Care Act (ACA), và khôi phục các cắt giảm Medicaid đối với người thu nhập thấp.
Tuy vậy, phương án của Đảng Dân Chủ cũng bị từ chối ở Thượng Viện. Đặc biệt, vấn đề chi tiêu y tế (healthcare spending) là điểm nghẽn lớn: Đảng Dân Chủ kiên quyết bảo vệ các trợ cấp ACA và Medicaid, trong khi Đảng Cộng Hòa muốn giữ ngân sách hiện tại không thêm các khoản “ràng buộc chính sách” bên lề.
Vì cả hai bên không nhượng bộ, không có giải pháp rõ ràng nào được thông qua để tránh việc đóng cửa chính phủ (“government shutdown”) kể từ ngày 1/10/2025, khi năm tài khóa mới bắt đầu.
Có người sẽ nói: dù Thượng Viện bác bỏ các dự luật này, nhưng Quốc hội vẫn có thể họp lại gấp trước hạn chót, đưa ra một biện pháp tạm thời khác (clean CR), loại bỏ các tranh chấp về y tế, để chỉ giữ ngân sách hoạt động.
Một số quan điểm cho rằng chính phủ đóng cửa một phần là khả thi, nhưng tác động sẽ bị hạn chế: các chương trình thiết yếu như An sinh xã hội (Social Security), thanh toán nợ, và các dịch vụ y tế cấp thiết sẽ vẫn tiếp tục hoạt động.
Ngoài ra, khi vấn đề đã rõ rệt, áp lực chính trị và truyền thông thường khiến hai bên phải nhượng bộ vào phút chót.
Vì sao bất ổn tài khóa này đẩy giá vàng tiếp tục tăng?
Khi không có thỏa thuận nào được Thượng Viện hay Hạ Viện thông qua, thị trường nhìn thấy rủi ro đóng cửa chính phủ là rất thực tế. Khi đó, niềm tin vào sự ổn định ngân sách và chính sách tài khóa Mỹ bị lung lay – điều này làm tăng tâm lý tìm tài sản trú ẩn. Vàng là lựa chọn hàng đầu.
USD thường phản ứng nhạy cảm: nếu chính phủ đóng cửa, chi tiêu bị đình trệ, thu thuế giảm, lợi suất trái phiếu kho bạc có thể bị ảnh hưởng, các khoản thanh toán lương, dịch vụ liên bang bị trì hoãn → điều này làm giảm sức mạnh USD (hoặc tạo ra biến động USD). Vàng như một “phao cứu sinh”.
Thêm nữa: chi tiêu y tế (ACA, Medicaid) là vấn đề ảnh hưởng tới rất nhiều người dân, nên nếu các biện pháp cắt giảm xảy ra hoặc trợ cấp bị đình lại, sẽ có phản ứng mạnh từ cử tri, thị trường bảo hiểm, phần ngân sách liên bang sẽ chịu áp lực. Chính việc không rõ ràng trong chi tiêu y tế làm cho rủi ro “bất ổn lớn hơn” – càng đổ thêm nước vào nhu cầu trú ẩn.
Thị trường nhìn thấy rằng thời hạn 1/10 là không thể trì hoãn lâu hơn. Mỗi ngày trôi qua mà không có bản CR chấp nhận được, số khả năng “shutdown” hoặc ít nhất là “partial shutdown” tăng. Nhà đầu tư sẽ không chờ đợi, họ sẽ đón trước bằng vàng.
Không có dự luật của Đảng Cộng Hòa nào vượt qua Thượng Viện. Đề xuất của Đảng Dân Chủ cũng không được thông qua. Chi tiêu y tế là rào cản lớn nhất. Không có lối thoát rõ ràng trước ngày 1/10.
→ Trong bối cảnh này, vàng tiếp tục tăng là điều dễ hiểu — nó phản ánh sự bất ổn tài khóa, sự thiếu tín nhiệm vào quá trình lập ngân sách, cũng như lo ngại về USD và chi phí cơ hội của giữ các tài sản rủi ro.
3. Trump bất ngờ quyết định cứu Argentina
Argentina đã rơi vào vòng xoáy tài chính quen thuộc: đồng Peso mất giá hơn 99% trong 10 năm, lạm phát từng chạm 300% YoY, thị trường song song (bluechip rate) trượt dài, và nợ công bị định giá ở mức distressed – chênh lệch (spread) so với trái phiếu Mỹ vọt lên lại sau thất bại bầu cử địa phương.
Biểu đồ tỷ giá chính thức và tỷ giá song song cho thấy Peso sụp đổ mạnh, đặc biệt sau 2024. Đây là minh chứng niềm tin vào chính sách neo tỷ giá đã mất.
Spread trái phiếu Argentina so với trái phiếu Mỹ bật tăng mạnh sau bầu cử địa phương Buenos Aires, khẳng định rủi ro vỡ nợ trở lại vùng nguy hiểm.
Tân Tổng thống Javier Milei lên nắm quyền cuối năm 2023 với những biện pháp quyết liệt:
Thắt chặt chi tiêu chính phủ đến mức khắc khổ.
Dollarization – neo Peso với USD.
Kết quả: lạm phát hàng tháng từ mức 25%/tháng rơi mạnh xuống chỉ còn ~2% vào giữa 2024, lạm phát năm từ 300% hạ còn ~30%.
Biểu đồ lạm phát Argentina, từ mức 25%/tháng (tương đương 300% YoY) rơi xuống ~2,4% MoM, chứng minh chính sách khắc khổ của Milei ban đầu phát huy hiệu quả.
Nhưng hiệu quả ngắn hạn không che giấu được những vết nứt sâu:
Tỷ lệ hộ nghèo vẫn trên 38%, bất chấp cải thiện từ đỉnh 52% nửa đầu 2024.
Tỷ lệ nghèo đói giảm từ 52,9% xuống 38,1%, nhưng vẫn là mức rất cao, thể hiện nền kinh tế chưa hồi phục thực chất.
Chỉ trong ba ngày, chính phủ phải bán 1,1 tỷ USD dự trữ ngoại hối để cố giữ tỷ giá.
Sau thất bại trong một cuộc bầu cử địa phương, niềm tin của nhà đầu tư vào khả năng duy trì neo tỷ giá tan vỡ, thị trường chứng khoán Argentina sụt 10% chỉ trong 48 giờ.
Chỉ số chứng khoán Merval rơi 10% trong 48 giờ, trước khi bật lại sau khi Mỹ tuyên bố can thiệp.
Ngay lúc ấy, Trump bất ngờ công bố sẽ “cứu” Argentina, với thông điệp “mọi phương án đều được đặt lên bàn”. Đây không còn là vấn đề Nam Mỹ, mà là một động thái chính trị toàn cầu: USD được Mỹ sử dụng như công cụ quyền lực mềm, bảo đảm rằng đồng bạc xanh vẫn giữ vai trò cốt lõi trong hệ thống tài chính.
Đồng thời, Chris Bessent (Key Square Capital) tiết lộ rằng Washington sẽ hỗ trợ thanh khoản USD cho Buenos Aires, giúp Argentina có đủ “đạn” để bảo vệ đồng Peso. Đây là thông điệp mạnh: Mỹ sẵn sàng bơm USD ra quốc tế không chỉ để ổn định bạn bè, mà còn để bảo vệ trật tự USD-centric.
Đồ thị dài hạn của Peso cho thấy đồng tiền này đã mất 99% giá trị trong vòng 10 năm. Sự sụp đổ này lý giải tại sao bất kỳ cam kết “cứu Peso” nào cũng đòi hỏi thanh khoản USD khổng lồ.
Có người sẽ cho rằng Argentina chỉ là một nền kinh tế nhỏ, liệu chuyện này có đủ sức ảnh hưởng đến vàng toàn cầu?
Không phải Argentina, mà là tiền lệ. Khi Mỹ sẵn sàng bơm USD để bảo vệ một đồng Peso, thị trường hiểu rằng bất kỳ khủng hoảng mới nổi nào khác cũng có thể kích hoạt một “cửa xả thanh khoản” tương tự. Nghĩa là nguồn cung USD tiềm năng sẽ phình ra, và trong mỗi lần như vậy, vàng lại được định giá cao hơn như đối trọng với sự nới lỏng ngầm.
Thay cho lời kết
Fed cắt lãi suất, chính phủ Mỹ đứng trước nguy cơ tê liệt, Trump dùng USD như vũ khí mềm, và Bessent xác nhận Mỹ sẵn sàng mở vòi thanh khoản. Bốn dòng chảy khác nhau nhưng hội tụ vào một điểm: niềm tin vào USD đang loãng dần.
Vàng, trong vai trò “tiền cuối cùng” của lịch sử, không cần hứa hẹn, không cần cam kết chính trị. Nó chỉ lặng lẽ phản ánh những bất ổn ấy bằng từng nhịp tăng giá. Và nhìn vào bức tranh hiện tại, con đường tăng của vàng vẫn còn rất dài.
