Ngày 31 tháng 10 năm 2025, Bộ Tài chính Nga công bố kế hoạch phát hành trái phiếu chính phủ định danh bằng đồng Nhân dân tệ (CNY) lần đầu tiên trong lịch sử. Nếu các bạn không phải là dân tài chính chuyên nghiệp thì sự kiện này cũng giống như bao bản tin khác nhưng nếu đã là dân chuyên thì cái thông tin này sẽ gây ra địa chấn toàn cầu đặc biệt là FX trader.
Vì đơn giản trái phiếu chính là nguồn cung tiền dài hạn của chính phủ.
Xem thêm: Vì sao phải nói đến Trái phiếu khi phân tích Tiền tệ? (Phần 1)
1. Nga phát hành trái phiếu bằng Nhân dân tệ
Theo thông tin từ Reuters, quy mô đợt phát hành dự kiến 400 tỷ rúp, tương đương khoảng 5 tỷ USD, chia thành nhiều kỳ hạn từ 3 năm đến 10 năm, niêm yết trên sàn giao dịch Moscow (MOEX).
✅ Các thông số được biết
- Bộ Tài chính Nga dự kiến triển khai tối đa 4 đợt phát hành với tổng khối lượng lên tới khoảng 400 tỷ rúp (≈ 5 tỷ USD) cho tất cả các đợt.
- Kỳ hạn của các trái phiếu sẽ nằm trong khoảng 3 đến 10 năm.
- Thị trường niêm yết dự kiến là sàn Moscow Exchange (MOEX)
- Mục tiêu đối tượng mua: các ngân hàng nội địa, công ty quản lý tài sản, các nhà môi giới phục vụ khách hàng cá nhân – nhắm tới “phổ rộng nhất” trong nước.
- Giao dịch có thể được thanh toán bằng nhân dân tệ hoặc bằng rúp theo tỷ giá hiện hành.
⚠️ Những điều chưa rõ / ẩn số lớn
- Khối lượng cụ thể cho mỗi đợt phát hành riêng biệt: chưa có công bố rõ “mỗi đợt là bao nhiêu rúp” chỉ có con số tổng.
- Nhà dẫn dắt phát hành (lead-manager / book-runner): chưa tìm thấy thông tin công khai rằng ngân hàng hay tổ chức nào đứng đầu phát hành.
- Lãi suất (coupon), cấu trúc (có thể có các điều khoản đặc biệt, bảo đảm hay không): chưa rõ.
- Khả năng nhà đầu tư nước ngoài tham gia: có thông tin rằng do MOEX bị các lệnh trừng phạt phương Tây nên nhiều nhà đầu tư Trung Quốc hoặc châu Á có thể không được tham gia trực tiếp.
- Cơ chế liên kết với thị trường Trung Quốc (ví dụ, “panda bond” hay phát hành ở Trung Quốc) theo Bộ Tài chính Nga, “ưu tiên là phát hành trong nước” hơn là trên thị trường Trung Quốc.
Đây là bước đi quan trọng trong bối cảnh Nga đang bị hạn chế tiếp cận hệ thống tài chính phương Tây và không thể huy động vốn bằng USD hay EUR. Trước đó, phần lớn thương mại giữa Nga và Trung Quốc đã chuyển sang thanh toán bằng Nhân dân tệ.
Việc phát hành trái phiếu bằng đồng tiền này giúp Nga tận dụng lượng lớn CNY mà các doanh nghiệp xuất khẩu năng lượng thu được từ thị trường Trung Quốc.
Bộ Tài chính Nga cho biết mục tiêu chính là đa dạng hóa nguồn tài trợ và giảm rủi ro ngoại hối cho hệ thống ngân hàng trong nước. Tuy nhiên, giới quan sát quốc tế nhìn thấy trong đó một thông điệp chính trị: Moscow đang từng bước rời xa đồng USD, đồng thời mở đường cho việc hình thành một thị trường nợ phi-USD giữa Nga, Trung Quốc và khối BRICS.
Từ góc nhìn kinh tế, đây không chỉ là một đợt phát hành trái phiếu bình thường. Nó đánh dấu sự dịch chuyển của hệ thống tài chính toàn cầu nơi mà USD từng là trung tâm, nay đang bị thách thức bởi một cấu trúc thanh khoản mới do Bắc Kinh và Moscow cùng thiết kế.
2. Vì sao đây là đòn hiểm của Moscow
Nga phát hành trái phiếu định danh bằng Nhân dân tệ với quy mô dự kiến khoảng 400 tỷ rúp (xấp xỉ 5 tỷ USD) chia các kỳ hạn 3–10 năm. Hành động này phục vụ nhiều mục tiêu thực tế và chiến lược của Moscow:
Hút lượng CNY dư thừa vào kho bạc để dùng cho chi tiêu nhà nước bao gồm cả chi phí quân sự
Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu năng lượng của Nga nhận thanh toán bằng CNY. Thay vì giữ CNY “nằm chết” trong tài khoản, chính phủ mời nhà băng, doanh nghiệp, và nhà đầu tư mua trái phiếu CNY.
Tiền thu được từ việc bán trái phiếu có thể được chuyển thành nguồn tài trợ cho ngân sách — bao gồm chi tiêu quốc phòng, hậu cần, và các chi phí liên quan đến chiến tranh.
Về thực chất: trái phiếu CNY là cách chính phủ biến dòng tiền thương mại sang nguồn vốn có thể chi tiêu, mà không cần chuyển đổi sang USD/EUR (vốn có các hạn chế do trừng phạt).
Suy yếu nguồn cầu với USD trên thị trường thanh toán quốc tế
Khi nhiều giao dịch năng lượng và thương mại được thanh toán, giữ và tái đầu tư bằng CNY (qua trái phiếu), lượng USD quay vòng trên thị trường toàn cầu giảm.
Lượng cung USD sẵn sàng để tái chế vào thị trường trái phiếu Mỹ giảm dần nếu các đối tác thương mại chuyển sang CNY. Điều này làm tăng áp lực cung-cầu lên trái phiếu Kho bạc Mỹ, đẩy lợi suất lên nếu Washington vẫn phải phát hành nhiều nợ mới (mức phát hành mới của Mỹ đang ở hàng nghìn tỉ USD mỗi năm).
Tấn công trực tiếp tới khả năng tài trợ quốc phòng và hỗ trợ của châu Âu và các đồng minh Mỹ
Nhiều nước châu Âu và đồng minh phụ thuộc vào chu kỳ tài chính toàn cầu để huy động vốn (bằng USD) với chi phí chấp nhận được. Nếu cầu USD toàn cầu giảm và lợi suất trái phiếu Mỹ tăng, chi phí vay mượn toàn cầu tăng theo.
Chi phí cao hơn làm giảm không gian tài khóa của các đồng minh — ảnh hưởng tới ngân sách quốc phòng, viện trợ, và các khoản chi phối trực tiếp tới an ninh.
Tóm lại: bằng cách làm xói mòn hiệu quả của “vòng quay USD”, Moscow gián tiếp gây sức ép lên túi tiền của châu Âu và các quốc gia hỗ trợ Ukraine/Nga khác.
Tránh lệnh trừng phạt và tạo “kênh tài trợ thay thế”
Không phải mọi nguồn thu bằng CNY đều có thể chuyển đổi ra USD do hạn chế và trừng phạt. Phát hành trái phiếu CNY tạo kênh tiêu thụ tại chỗ cho tiền tệ nhận được, giảm nhu cầu tìm biện pháp chuyển đổi phức tạp.
Điều này giúp Nga duy trì dòng tiền cho hoạt động nhà nước và quốc phòng mà không phải phụ thuộc vào các cơ chế tài chính do phương Tây kiểm soát.
Tạo tiền đề cho hệ sinh thái nợ phi USD lâu dài
Nếu thị trường trái phiếu CNY trong nước trở nên bền vững, mô hình này có thể nhân rộng sang các định chế, công ty nhà nước và sau đó là các nước đồng minh hoặc các nước BRICS khác.
Kết quả: một phần thị trường nợ toàn cầu sẽ dịch chuyển ra khỏi USD, giảm dần “vai trò trung gian” của trái phiếu Kho bạc Mỹ trong việc hấp thụ thanh khoản toàn cầu.
3. Tác động đến Phố Wall và chuỗi cung ứng USD
Khi Nga và Trung Quốc cùng chuyển các giao dịch lớn sang đồng Nhân dân tệ, dòng USD quay về hệ thống tài chính Mỹ giảm rõ rệt. Điều này khiến cho “vòng tuần hoàn đô la” nơi USD được dùng trong thương mại quốc tế, sau đó tái chế qua trái phiếu Kho bạc Mỹ – bắt đầu chậm lại.
Hiện Hoa Kỳ đang phải đối mặt với một lượng nợ kỷ lục. Theo Bộ Tài chính Mỹ, hơn 9,2 nghìn tỷ USD trái phiếu sẽ đáo hạn trong năm 2025, buộc chính phủ phải phát hành thêm khoảng 2 nghìn tỷ USD nợ mới mỗi năm để bù đắp thâm hụt.
Trong khi đó, Trung Quốc đã cắt giảm hơn 40% lượng nắm giữ trái phiếu Mỹ so với 5 năm trước, và Nga đã bán gần như toàn bộ lượng trái phiếu Mỹ của mình từ 2018.
Khi lượng cầu quốc tế cho USD giảm, Mỹ phải trả lãi suất cao hơn để giữ nhà đầu tư.
– Lợi suất trái phiếu 10 năm của Mỹ đã dao động quanh mức 4,6–4,9% trong quý 3–4 năm 2025, cao nhất kể từ năm 2007.
– Chi phí trả lãi nợ công của Mỹ ước đạt 1,2 nghìn tỷ USD/năm, tương đương toàn bộ ngân sách quốc phòng.
Điều này gây áp lực trực tiếp lên Phố Wall và toàn bộ chuỗi cung ứng tài chính dựa trên USD:
- Ngân hàng và quỹ đầu tư Mỹ bị giảm lợi nhuận vì chi phí vốn cao hơn.
- Thị trường chứng khoán Mỹ dễ biến động khi dòng tiền rút khỏi tài sản rủi ro để chuyển sang trái phiếu có lợi suất cao.
- Các quỹ tiền tệ toàn cầu (Money Market Funds) trở nên quá tải trong việc hấp thụ lượng phát hành mới của Bộ Tài chính, khiến thanh khoản thị trường repo căng thẳng.
- Đồng USD trở nên đắt đỏ hơn, làm giảm xuất khẩu và ảnh hưởng đến lợi nhuận của các tập đoàn Mỹ.
Đối với các quốc gia đồng minh, hậu quả còn lớn hơn. Chi phí vay mượn bằng USD tăng kéo theo lợi suất trái phiếu châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc cùng đi lên. Những nước này phải chi nhiều hơn để duy trì các chương trình quốc phòng, hỗ trợ Ukraine, và đầu tư năng lượng.
Trong khi đó, Nga và Trung Quốc lại được hưởng lợi:
– Nga có thể tài trợ cho ngân sách bằng CNY trong nước, không cần vay bằng USD.
– Trung Quốc mở rộng vai trò của Nhân dân tệ trong hệ thống nợ toàn cầu, trở thành “ngân hàng trung ương ngầm” của khối BRICS.
Tóm lại, Phố Wall đang đối mặt với một sự chuyển dịch mang tính cấu trúc: dòng vốn quốc tế không còn quay lại Mỹ với tốc độ như trước. Khi các đối thủ của Washington học cách vận hành tài chính ngoài đồng đô, chuỗi cung ứng USD từ thương mại, ngân hàng đến trái phiếu.
