Nước Mỹ và Banking Liquidity Crisis – Hãy chuẩn bị cho những điều tồi tệ nhất?

Nước Mỹ đang đối mặt với nguy cơ banking liquidity crisis khi các ngân hàng đang thiếu tiền mặt để xoay vòng ngắn hạn, trong khi nhu cầu rút vốn và chi trả trong nền kinh tế lại tăng.

Sau hơn hai năm Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) rút tiền khỏi hệ thống để chống lạm phát, thu hẹp bảng cân đối kế toán như lời của Powell, lượng tiền dự trữ trong ngân hàng đã giảm mạnh.

Các ngân hàng nhỏ và vừa vốn phụ thuộc nhiều vào tiền gửi của khách hàng bắt đầu gặp khó khi phải trả lãi suất cao hơn để giữ chân người gửi tiền. Cùng lúc, lợi suất trái phiếu tăng làm giảm giá trị tài sản mà họ đang nắm giữ, khiến khả năng huy động vốn càng yếu đi.

Các chuyên gia gọi đây là giai đoạn đầu của một banking liquidity crisis – khi dòng tiền bị tắc, niềm tin giảm, và Fed buộc phải cân nhắc can thiệp. Và như mọi cuộc khủng hoảng trong lịch sử tài chính Mỹ, câu hỏi luôn là:

Fed sẽ làm gì và điều đó sẽ ảnh hưởng thế nào đến sức mạnh của đồng USD?

Banking Liquidity Crisis là gì?

Banking Liquidity Crisis (tạm dịch: khủng hoảng thanh khoản trong hệ thống ngân hàng) là tình trạng các ngân hàng không còn đủ tiền mặt hoặc tài sản có thể nhanh chóng chuyển thành tiền để đáp ứng các nghĩa vụ chi trả ngắn hạn.

Có thể hiểu đơn giản như sau:
– Ngân hàng luôn phải giữ một lượng tiền mặt để đáp ứng rút tiền, thanh toán và giao dịch hàng ngày.
– Khi người dân hoặc doanh nghiệp rút tiền nhiều, trong khi dòng tiền mới không vào kịp, ngân hàng sẽ thiếu thanh khoản.
– Nếu tình trạng này lan ra nhiều ngân hàng cùng lúc, nó trở thành banking liquidity crisis tức là khủng hoảng thanh khoản toàn hệ thống.

Khác với khủng hoảng nợ (debt crisis), ở đây vấn đề không phải ngân hàng phá sản vì lỗ vốn, mà là họ tạm thời không có đủ tiền mặt để vận hành.

Dấu hiệu của Banking Liquidity Crisis

Các chuyên gia tài chính thường theo dõi nhiều chỉ số để nhận biết sớm nguy cơ khủng hoảng thanh khoản. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến nhất:

Repo tăng bất thường

Repo là giao dịch vay ngắn hạn giữa ngân hàng và Fed.

Khi các ngân hàng phải liên tục đi vay qua kênh này, nghĩa là tiền mặt trong hệ thống đang thiếu.

Ví dụ: từ tháng 9/2025, lượng Repo mà Fed chấp nhận đã tăng rõ rệt, cho thấy dấu hiệu căng thẳng thanh khoản.

Xem thêm: Reverse Repo (RRP) là gì? Hướng dẫn phân tích cung cầu USD ngắn hạn

Chênh lệch lãi suất ngắn hạn mở rộng

Khi lãi suất thị trường (SOFR, Fed Funds) tăng nhanh hơn lãi suất mục tiêu của Fed → nghĩa là cầu vay tiền vượt cung, tức thiếu tiền ngắn hạn.

Dự trữ ngân hàng tại Fed giảm mạnh

Fed công bố lượng “Bank Reserves” hàng tuần.

Khi con số này giảm liên tục, đặc biệt xuống dưới 2.5 nghìn tỷ USD, cho thấy thanh khoản hệ thống đang suy kiệt.

CDS của các ngân hàng tăng

CDS là chi phí bảo hiểm rủi ro vỡ nợ.

Nếu CDS của ngân hàng lớn như JPMorgan, Citibank, hay Bank of America tăng mạnh → thị trường bắt đầu mất niềm tin vào khả năng thanh toán của họ.

Tiền gửi rút ra khỏi hệ thống

Khi người dân, doanh nghiệp chuyển tiền từ ngân hàng sang quỹ tiền tệ (Money Market Funds) hoặc trái phiếu ngắn hạn → nguồn vốn huy động của ngân hàng giảm, làm thanh khoản càng căng hơn.

Fed phải can thiệp bằng chương trình khẩn cấp

Khi Fed tung ra các công cụ như Repo mở rộng, BTFP, hoặc Discount Window để cung cấp USD → nghĩa là thị trường không còn tự cân bằng được.

Mức độ sử dụng các công cụ này càng cao → tình hình càng xấu.

Dấu hiệu nước Mỹ đang khát thanh khoản

Tình trạng thiếu thanh khoản (thiếu tiền mặt trong hệ thống) đang thể hiện rõ qua một loạt số liệu tài chính mà Fed và thị trường công bố trong quý III–IV năm 2025.
Dưới đây là những tín hiệu cụ thể cho thấy dòng tiền trong hệ thống ngân hàng Mỹ đang cạn dần:

Giao dịch Repo tăng mạnh

Repo là kênh vay ngắn hạn giữa các ngân hàng và Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Trong điều kiện bình thường, Repo chỉ dao động ở mức thấp, vì các ngân hàng đủ tiền mặt để xoay vòng.

Tuy nhiên, từ giữa tháng 9/2025, lượng Repo mà Fed chấp nhận tăng nhanh từ gần 0 lên hơn 8 tỷ USD/ngày.

Repo Chart (Amount Accepted)trong 3 tháng gần nhất (từ 16/7 đến 16/10/2025)

– Giai đoạn tháng 7 và tháng 8/2025: gần như không có hoạt động repo, nghĩa là thanh khoản còn dư thừa. Từ giữa tháng 9: xuất hiện các giao dịch repo nhỏ (1–2 tỷ USD).

– Cuối tháng 9 và nửa đầu tháng 10 cụ thể là ngày 15 và 16 tháng 10: lượng repo tăng mạnh, có ngày lên 6–8 tỷ USD.

Đây là mức tăng rõ rệt – mặc dù vẫn nhỏ hơn các giai đoạn khủng hoảng lớn (2019: >75B/ngày, 2023: >100B tổng), nhưng nó báo hiệu hệ thống bắt đầu căng thẳng về vốn ngắn hạn.

Nguyên nhân là do:

– Cuối quý (tháng 9) → các ngân hàng phải nộp báo cáo và tăng dự trữ ngắn hạn.

– Kho bạc Mỹ phát hành thêm trái phiếu ngắn hạn, hút tiền ra khỏi hệ thống.

– Fed vẫn duy trì chính sách QT (Quantitative Tightening) → tiền mặt tổng thể trong hệ thống giảm.

Vì vậy, Repo tăng ở đây không phải là sự kiện ngẫu nhiên, mà là phản ứng của thị trường khi thanh khoản thiếu hụt thật sự.

Mức Repo hiện tại so với chuẩn lịch sử

Mức 8 tỷ USD hiện nay tuy thấp, nhưng đáng chú ý vì nó bắt đầu quay trở lại sau nhiều tháng bằng 0, cho thấy các ngân hàng nhỏ và trung bình đang khát tiền mặt.

➡️ Điều này cho thấy các ngân hàng đang phải đi vay tạm để có tiền mặt, một dấu hiệu rõ ràng của áp lực thanh khoản.

Tiền dự trữ của ngân hàng tại Fed giảm mạnh

Để phân tích phần này chúng ta cần sử dụng Balance sheet của FED ngày 16/10/2025 bên dưới để làm rõ

Balance sheet của FED ngày 16/10/2025 (bảng 1)

Balance sheet của FED ngày 16/10/2025 (bảng 2)

Khi nhìn vào báo cáo H.4.1 mới nhất của Fed, có bốn con số quan trọng cho thấy tình hình dòng tiền trong hệ thống ngân hàng Mỹ đang căng hơn trước.

Trước hết, lượng tiền dự trữ của các ngân hàng tại Fed (Reserve Balances) (Dòng cuối cùng của bảng 2) chỉ còn khoảng 3.019 tỷ USD. Đây là phần “tiền mặt” mà toàn bộ hệ thống ngân hàng Mỹ gửi tại Fed để duy trì hoạt động hằng ngày – giống như quỹ dự phòng để thanh toán, bù trừ và cho vay ngắn hạn.

Con số này có tăng nhẹ hơn 20 tỷ USD so với tuần trước, nhưng vẫn nằm ở vùng thấp, thấp hơn khá nhiều so với cùng kỳ năm ngoái (3.21 nghìn tỷ USD). Điều đó có nghĩa: hệ thống ngân hàng đang giữ ít tiền mặt hơn để xoay vòng.

Tiếp theo là Reverse Repo (RRP) (dòng 4–5 trong phần “Factors absorbing reserve funds” – bảng 2) nơi các quỹ tiền tệ tạm gửi tiền ngược vào Fed để nhận lãi. Tuần này, số dư RRP giảm khoảng 22 tỷ USD, còn lại 354 tỷ USD.

Dù giảm, nhưng điều quan trọng là: số tiền rút ra này không quay lại ngân hàng thương mại, mà chủ yếu chảy sang trái phiếu ngắn hạn của Bộ Tài chính (T-bills). Nói cách khác, tiền đang rời khỏi kênh ngân hàng – nơi cần thanh khoản nhất – để đi sang các công cụ an toàn hơn.

Cùng lúc đó, Tài khoản của Bộ Tài chính Mỹ tại Fed (Treasury General Account – TGA) (dòng 13.- bảng 2) lại tăng nhẹ lên 810 tỷ USD. Khi tài khoản này tăng, tức là Kho bạc đang thu thêm tiền có thể từ thuế, phát hành trái phiếu, hoặc các nguồn thu khác và gửi lại vào Fed.

Điều này khiến dòng tiền trong hệ thống ngân hàng bị hút bớt đi, vì tiền nằm trong TGA thì không thể lưu thông trong nền kinh tế.

Thêm vào đó, lượng tiền mặt lưu hành ngoài hệ thống ngân hàng (Currency in Circulation) (dòng 1 – bảng 2) cũng tăng thêm 4 tỷ USD, lên khoảng 2.418 nghìn tỷ USD. Đây là tiền giấy thực tế đang nằm trong tay người dân và doanh nghiệp, chứ không còn ở ngân hàng. Khi tiền mặt ngoài lưu thông tăng, các ngân hàng càng thiếu nguồn vốn rẻ để cho vay hoặc giao dịch.

Tổng hợp lại, ta thấy một bức tranh rõ ràng: dòng tiền trong hệ thống đang rút ra ở nhiều hướng cùng lúc.

– Kho bạc giữ lại nhiều hơn,

– Người dân giữ tiền mặt nhiều hơn,

– Tiền trong hệ thống ngân hàng giảm dần,

Và phần Repo tăng gần đây cho thấy các ngân hàng đang phải vay tạm từ Fed để duy trì hoạt động ngắn hạn.

Số liệu chính tuần kết thúc ngày 15/10/2025

So sánh với cùng kỳ năm trước (Oct 2024)

➡️ Cấu trúc dòng tiền này thể hiện:

• Tổng thanh khoản hệ thống đang co lại ~200 tỷ USD so với năm ngoái.
• Tiền mặt trong ngân hàng giảm, nhưng nhu cầu tài trợ (repo, tín dụng, trái phiếu) lại tăng.

Chênh lệch lãi suất ngắn hạn mở rộng

Biểu đồ SOFR (Secured Overnight Financing Rate)

SOFR là mức lãi suất mà các tổ chức tài chính lớn ở Mỹ phải trả khi đi vay USD có thế chấp qua đêm – thường là bằng trái phiếu Kho bạc. Đơn giản là nếu SOFR tăng, tức là vay tiền ngắn hạn ở Mỹ đang đắt hơn, hay nói cách khác, đô la đang khan hiếm trong ngắn hạn.

Trên biểu đồ mới nhất từ FRED, tính đến ngày 15/10/2025, SOFR ở mức 4,29%, tăng nhẹ so với đầu tháng (khoảng 4,20%) và biến động mạnh trong 2 tuần gần đây.

Có những ngày SOFR bật lên tới 4,5%, sau đó lại giảm nhanh — kiểu dao động như vậy không bình thường trong giai đoạn ổn định.

Điều này cho thấy:

– Nhu cầu vay USD ngắn hạn tăng đột biến,

– Nhưng nguồn cung tiền mặt không đủ để đáp ứng. Các tổ chức tài chính sẵn sàng trả lãi cao hơn để có được USD qua đêm, cho thấy thị trường tiền tệ đang căng.

Dữ liệu SOFR này khớp hoàn toàn với những gì các bạn đã thấy trong hai bảng H.4.1 trước đó:

– Tiền dự trữ (Reserves) vẫn thấp,

– RRP giảm,

– TGA của Bộ Tài chính tăng.

Nghĩa là, khi lượng tiền mặt trong hệ thống bị hút ra (do Kho bạc và các quỹ tiền tệ), các ngân hàng phải cạnh tranh để vay lại USD, làm SOFR tăng lên.

SOFR tăng cũng giúp giải thích vì sao Repo tăng nhanh vì khi lãi vay trên thị trường quá cao, các ngân hàng buộc phải tìm đến Fed vay trực tiếp qua kênh Repo để có nguồn tiền rẻ hơn.

Fed đang làm gì, vì sao phải dừng QT, và đồng USD sẽ đi về đâu

Fed sắp dừng thắt chặt – và chuẩn bị cho giai đoạn ổn định thanh khoản

Các phát biểu mới nhất từ Chủ tịch Jerome Powell và các thành viên Hội đồng như Miran, Waller, Barkin cho thấy Fed đang bước vào giai đoạn “chuyển hướng mềm” – từ chính sách thắt chặt (QT, lãi suất cao) sang ổn định thanh khoản và chuẩn bị cho cắt giảm lãi suất tiếp theo.

Powell xác nhận rằng “Fed đang tiến gần tới điểm dừng QT”, tức là sẽ ngừng thu hẹp bảng cân đối kế toán trong thời gian tới.

Từ tháng 6/2022, Fed đã giảm quy mô tài sản từ 35% GDP xuống còn 22% – tương đương thu hẹp hơn 2.2 nghìn tỷ USD. Nhưng giờ đây, Powell thừa nhận rằng nếu tiếp tục rút thanh khoản, Fed có thể lặp lại sai lầm năm 2019, khi thanh khoản cạn kiệt và Repo market vỡ.

Fed sẽ ngừng giảm bảng cân đối khi lượng dự trữ trong hệ thống “vẫn hơi cao hơn mức đủ” – một tín hiệu rõ ràng rằng Fed ưu tiên ổn định dòng tiền hơn là chống lạm phát bằng mọi giá.

Vì sao Fed đổi hướng

Có 3 lý do chính khiến Fed buộc phải chuyển hướng:

Rủi ro thanh khoản đã xuất hiện trở lại.

– Repo rates tăng, dự trữ ngân hàng giảm, và áp lực ngắn hạn trên thị trường tiền tệ đang rõ dần.
Đây là dấu hiệu Fed đang sợ lặp lại cú sốc 2019.

Kinh tế Mỹ chậm lại rõ rệt.

– Dự báo tăng trưởng GDP 2025 chỉ còn 2%.

Thị trường việc làm suy yếu, số liệu tuyển dụng thấp dù sa thải vẫn ít.

– Nhiều doanh nghiệp bắt đầu cắt giảm kế hoạch mở rộng.

Lạm phát không còn là mối nguy lớn.

– PCE lõi tháng 8 là 2.9%, gần mục tiêu 2%.

– Waller và Miran đều nói “chính sách hiện tại quá chặt” và “cần thêm 1 lần cắt lãi suất 25 bps”.

– Mức lạm phát 2.5% sau khi trừ thuế quan được xem là “ổn định chấp nhận được”.

Chính sách sắp tới của Fed: giữ nhiều tiền hơn trong hệ thống

Powell khẳng định Fed vẫn theo mô hình “dự trữ dồi dào” (Ample Reserves Framework) – tức là duy trì lượng tiền lớn trong hệ thống ngân hàng, để không thiếu thanh khoản. Họ điều tiết dòng tiền bằng lãi suất trả trên dự trữ (ORB) và Reverse Repo (RRP), thay vì rút mạnh tiền mặt ra khỏi thị trường.

Điều này có nghĩa:

• QT (thu hẹp bảng cân đối) sắp kết thúc,
• Repo và RRP sẽ được dùng linh hoạt để ổn định ngắn hạn,
• Lãi suất có thể được cắt nhẹ trong quý tới, nếu lạm phát tiếp tục đi ngang dưới 3%.

Powell cũng nhấn mạnh rằng Fed vẫn có thu nhập từ trái phiếu nắm giữ và đã chuyển hơn 900 tỷ USD lợi nhuận về Bộ Tài chính từ 2008 đến nay, phản bác quan điểm “Fed đang làm ngân sách thiệt hại”.

Quan điểm các quan chức Fed củng cố điều này

• Miran (Thống đốc Fed):
  Nói thẳng rằng “Chính sách tiền tệ đang quá chặt, cần cắt lãi suất hơn nữa”.
  Ông cho rằng bất ổn kinh tế quay lại, nhưng chưa thấy dấu hiệu lạm phát tăng do thuế quan.
• Waller:
  “Cần một lần cắt lãi suất 25 bps nữa.”
  Ông dự báo GDP sẽ suy yếu vào cuối năm, và thị trường việc làm đang yếu đi.
  Đây là thành viên Fed đầu tiên công khai nói đến một đợt cắt lãi suất kế tiếp sau lần cắt tháng 9.
• Barkin (Fed Richmond):
  Nói rằng cung và cầu lao động đang giảm cùng nhau, tức là thị trường lao động đang nguội dần một cách cân bằng – không sụp đổ, nhưng không còn sức nóng.

Tổng hợp lại, Fed đã bắt đầu bước sang giai đoạn nới lỏng có kiểm soát.

💵 Đồng USD sẽ đi về đâu

Khi Fed sắp dừng QT và có khả năng cắt thêm lãi suất, đồng USD nhiều khả năng sẽ yếu dần trong những tháng cuối năm.

Lý do rất rõ:

1. Cung USD trong hệ thống tăng lại khi Fed dừng rút tiền.
2. Chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và các nước khác (châu Âu, Nhật) bắt đầu thu hẹp.
3. Nhà đầu tư sẽ chuyển dần vốn sang tài sản rủi ro hơn như cổ phiếu, vàng, hoặc euro.

Tuy nhiên, USD sẽ không rơi mạnh, vì kinh tế Mỹ vẫn tăng trưởng và vẫn là nơi trú ẩn an toàn khi có biến động toàn cầu.

Nếu không có cú sốc chính trị nào quá lớn

💥 Tình huống có thể xảy ra nếu khủng hoảng ngân hàng bùng phát

Ngân hàng nhỏ và vừa chịu thiệt đầu tiên
Họ phụ thuộc vào tiền gửi và không có mạng lưới tài chính lớn như các “ông lớn” (JPMorgan, BofA).
Khi khách hàng rút tiền để chuyển sang kênh an toàn (như quỹ tiền tệ hoặc trái phiếu ngắn hạn), những ngân hàng này sẽ thiếu tiền mặt để duy trì hoạt động.

Fed buộc phải bơm thanh khoản khẩn cấp
Khi đó, Fed có thể tạm dừng QT hoàn toàn, mở rộng Repo, Discount Window hoặc một chương trình BTFP mới để cứu hệ thống.
Điều này đồng nghĩa cung USD tăng trở lại – hiệu ứng tương tự một đợt “QE nhẹ”.

Tâm lý thị trường đảo chiều nhanh
Khi tin xấu lan ra (ngân hàng phá sản, sáp nhập khẩn cấp, hoặc Fed can thiệp quá lớn), nhà đầu tư sẽ bán USD để mua vàng, CHF, hoặc JPY, vì lo sợ rủi ro hệ thống.

Lợi suất trái phiếu giảm, vàng và Bitcoin tăng
Nhà đầu tư đổ sang tài sản trú ẩn, khiến USD yếu đi, đặc biệt so với vàng và franc Thụy Sĩ.

💵 Khi có khủng hoảng ngân hàng, đồng USD sẽ ra sao?

Điều thú vị là USD thường mạnh trước – rồi yếu sau trong mỗi khủng hoảng ngân hàng.

• Giai đoạn đầu: Khi tin xấu xuất hiện, nhà đầu tư hoảng sợ → chạy vào USD vì đó là tài sản thanh khoản nhất thế giới. USD tăng ngắn hạn (hiệu ứng “flight to cash”).
• Giai đoạn sau: Khi Fed phải bơm tiền để cứu hệ thống, cung USD tăng mạnh, lãi suất giảm, và niềm tin suy yếu → USD bắt đầu giảm.

Tức là, USD sẽ có một nhịp tăng kỹ thuật khi khủng hoảng nổ ra, nhưng sẽ yếu dần khi Fed bắt đầu hành động.

Lịch sử cho thấy:

• Năm 2008, DXY tăng mạnh lên 89 khi Lehman sụp đổ, rồi giảm về 77 sau khi Fed tung QE1.
• Năm 2023, khi SVB sụp đổ, USD tăng 3 tuần, rồi giảm hơn 5% sau khi Fed mở BTFP.

📊 Tình hình hiện tại – nguy cơ nhưng chưa tới khủng hoảng

Hiện tại, dữ liệu thanh khoản cho thấy hệ thống Mỹ vẫn kiểm soát được, vì:

• Dự trữ ngân hàng vẫn trên 3.000 tỷ USD,
• Fed vẫn có dư địa bơm tiền qua Repo,
• Các ngân hàng lớn (JPM, Citi, BofA) vẫn có thanh khoản mạnh,
• Và Fed đã chủ động chuẩn bị “điểm dừng QT” để ngăn khủng hoảng lan rộng.

Tuy nhiên, những rạn nứt nhỏ – như Repo tăng, CDS ngân hàng khu vực cao, hay dòng tiền tiếp tục rút khỏi hệ thống – cho thấy Fed chỉ còn rất ít khoảng trống để sai lầm.
Nếu họ siết thêm vài tháng nữa, một cú vỡ nhỏ có thể kích hoạt hiệu ứng domino.

Share on Facebook

Post on X

Follow us

Save